คอลลาเจนและการออกกำลังกาย เปลี่ยนแปลงสุขภาพและร่างกายอย่างไร

คอลลาเจนและการออกกำลังกาย เป็นสองสิ่งที่มีความสำคัญต่อสุขภาพของคนเรา คอลลาเจนเป็นโปรตีนชนิดหนึ่งที่พบมากในผิวหนัง กระดูก และเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน มีบทบาทสำคัญในการเสริมสร้างความยืดหยุ่นของผิวหนัง การออกกำลังกายช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อ เพิ่มความแข็งแรงของกระดูก และส่งเสริมสุขภาพโดยรวม การบริโภคคอลลาเจนควบคู่กับการออกกำลังกายสามารถช่วยเปลี่ยนแปลงร่างกายได้อย่างชัดเจน ทำให้ผิวพรรณดูสุขภาพดี ลดอาการเจ็บปวดข้อต่อ และเพิ่มความแข็งแรงให้กับร่างกาย ในบทความนี้ เราจะพูดถึงความสำคัญของ คอลลาเจนและการออกกำลังกาย ช่วยเปลี่ยนแปลงสุขภาพและร่างกายได้อย่างไร และคำแนะนำในการเลือกคอลลาเจนที่เหมาะสมสำหรับคนรักสุขภาพ

 

คอลลาเจนและการออกกำลังกาย

คอลลาเจน เป็นโปรตีนที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในร่างกายมนุษย์ โดยทำหน้าที่เป็นโครงสร้างหลักในการสร้างและบำรุงรักษาสุขภาพของอวัยวะสำคัญหลายส่วน ไม่ว่าจะเป็นกระดูก ข้อต่อ ผิวหนัง รวมไปถึงเนื้อเยื่อเกี่ยวพันต่างๆ คอลลาเจนมีบทบาทสำคัญในการเสริมสร้างความแข็งแรงและความยืดหยุ่นให้กับเนื้อเยื่อเหล่านี้ ช่วยให้ร่างกายสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและฟื้นตัวได้เร็วขึ้นหลังจากได้รับบาดเจ็บหรือเสื่อมสภาพ ในขณะเดียวกัน การออกกำลังกาย ก็เป็นกิจกรรมที่มีความสำคัญไม่แพ้กัน โดยช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับกล้ามเนื้อ เพิ่มความทนทานของร่างกาย และยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของระบบไหลเวียนโลหิต การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอยังช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในร่างกาย ทำให้เนื้อเยื่อต่างๆ แข็งแรงและยืดหยุ่นมากขึ้น

การผสานการออกกำลังกายเข้ากับการบริโภคคอลลาเจนอย่างเหมาะสม สามารถส่งผลดีต่อร่างกายอย่างมีนัยสำคัญ โดยช่วยเสริมประสิทธิภาพซึ่งกันและกัน ทั้งในแง่ของการเร่งกระบวนการฟื้นฟูความเสียหายของเนื้อเยื่อหลังการออกกำลังกาย การเพิ่มความยืดหยุ่นให้กับผิวหนังและข้อต่อ รวมถึงการช่วยลดอาการบาดเจ็บและอักเสบที่อาจเกิดขึ้นจากการออกกำลังกายที่หนักเกินไป นอกจากนี้ ยังช่วยให้ร่างกายสามารถปรับตัวและรับมือกับความเครียดทางกายภาพได้ดียิ่งขึ้น ส่งผลให้สามารถออกกำลังกายได้อย่างมีประสิทธิภาพและต่อเนื่องในระยะยาว

 

คอลลาเจนช่วยส่งเสริมสุขภาพระหว่างออกกำลังกายอย่างไร

การออกกำลังกาย โดยเฉพาะการยกน้ำหนักหรือการออกกำลังกายที่มีแรงกระแทกสูง เช่น การวิ่งหรือการกระโดด อาจส่งผลกระทบต่อข้อต่อและเนื้อเยื่อเกี่ยวพันในร่างกาย ทำให้เกิดการเสื่อมสภาพหรือความเสียหายเล็กน้อยได้ ในสถานการณ์เช่นนี้ คอลลาเจนมีบทบาทสำคัญในการช่วยฟื้นฟูและเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับเนื้อเยื่อที่ได้รับผลกระทบ ส่งผลให้ร่างกายสามารถฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ การบริโภคคอลลาเจนอย่างสม่ำเสมอยังช่วยเสริมสร้างความยืดหยุ่นและความแข็งแรงให้กับข้อต่อและเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน ทำให้นักกีฬาหรือผู้ที่ออกกำลังกายเป็นประจำสามารถรักษาสมรรถภาพร่างกายได้อย่างยั่งยืน และลดความเสี่ยงของการหยุดพักจากอาการบาดเจ็บ ลองมาดูประโยชน์ว่า คอลลาเจนช่วยส่งเสริมสุขภาพระหว่างออกกำลังกายอย่างไร

• เสริมสร้างข้อต่อและกระดูก

คอลลาเจนชนิดที่ 2 (Type II Collagen) เป็นส่วนสำคัญในกระดูกอ่อนที่ช่วยรองรับและลดแรงกระแทกในข้อต่อ เมื่อเราทำกิจกรรมที่ใช้แรง เช่น วิ่ง ยกน้ำหนัก หรือการออกกำลังกายที่มีแรงกระแทก ข้อต่ออาจเกิดการเสียดสีหรือเสื่อมสภาพ การบริโภคคอลลาเจนช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้กระดูกและกระดูกอ่อน ช่วยลดอาการเจ็บปวดและเสี่ยงต่อการบาดเจ็บ

• ฟื้นฟูกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อหลังการออกกำลังกาย

การออกกำลังกายที่หนัก เช่น การยกน้ำหนักหรือการฝึก HIIT (High-Intensity Interval Training) อาจทำให้กล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อเกี่ยวพันเกิดความเสียหายเล็กน้อย ซึ่งเป็นกระบวนการปกติของการเสริมสร้างกล้ามเนื้อ คอลลาเจนชนิดเปปไทด์ (Collagen Peptides) มีบทบาทสำคัญในการซ่อมแซมกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อที่เสียหายเหล่านี้ โดยช่วยเร่งกระบวนการฟื้นฟูและลดระยะเวลาในการพักฟื้น ทำให้นักกีฬาหรือผู้ออกกำลังกายสามารถกลับมาฝึกซ้อมได้เร็วขึ้น และลดความเสี่ยงของการบาดเจ็บซ้ำซ้อน

• บำรุงผิวพรรณและเสริมสร้างเนื้อเยื่อ

การออกกำลังกายช่วยกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต ซึ่งทำให้ผิวพรรณดูสดใสและมีสุขภาพดี คอลลาเจนช่วยเสริมกระบวนการนี้ด้วยการเพิ่มความยืดหยุ่นและลดความแห้งกร้านของผิว โดยเฉพาะผู้ที่ออกกำลังกายกลางแจ้งที่ต้องเผชิญแสงแดดและมลภาวะ คอลลาเจนช่วยปกป้องและฟื้นฟูเนื้อเยื่อที่เสียหายได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ คอลลาเจนยังช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับเส้นผมและเล็บ ทำให้ร่างกายดูสมบูรณ์แข็งแรงจากภายในสู่ภายนอก

• เพิ่มประสิทธิภาพและฟื้นฟูร่างกายได้เร็วขึ้น

คอลลาเจนไม่เพียงแต่ช่วยลดระยะเวลาการฟื้นตัวของร่างกายหลังออกกำลังกาย แต่ยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการออกกำลังกายอีกด้วย โดยช่วยให้ร่างกายสามารถทนต่อความเครียดและแรงกระแทกได้ดีขึ้น ทำให้สามารถฝึกฝนได้ต่อเนื่องโดยไม่รู้สึกเมื่อยล้าหรือเจ็บปวดมากเกินไป นอกจากนี้ คอลลาเจนยังช่วยเพิ่มพลังงานในระหว่างการออกกำลังกาย โดยการสนับสนุนการทำงานของกล้ามเนื้อและระบบประสาท ส่งผลให้สามารถออกกำลังกายได้นานขึ้นและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ทำให้การบรรลุเป้าหมายในการออกกำลังกายเป็นไปได้เร็วกว่าเดิม

 

วิธีการบริโภคคอลลาเจนสำหรับคนออกกำลังกาย

• รับประทานคอลลาเจนก่อนหรือหลังออกกำลังกาย ช่วงเวลาที่เหมาะสมคือภายใน 30-60 นาทีหลังออกกำลังกาย เพื่อช่วยกระตุ้นกระบวนการฟื้นฟูและซ่อมแซมกล้ามเนื้อ อย่างไรก็ตาม การรับประทานก่อนออกกำลังกายประมาณ 30 นาทีก็สามารถช่วยเตรียมร่างกายสำหรับการออกกำลังกายได้เช่นกัน
• รับประทานควบคู่กับวิตามินซีและสารอาหารอื่น ๆ วิตามินซีไม่เพียงแต่ช่วยกระตุ้นการดูดซึมคอลลาเจนในร่างกาย แต่ยังช่วยต้านอนุมูลอิสระและลดการอักเสบหลังการออกกำลังกาย นอกจากนี้ การรับประทานร่วมกับวิตามินอี ทองแดง และสังกะสี ยังช่วยเสริมประสิทธิภาพของคอลลาเจนได้ดียิ่งขึ้น
• โดยทั่วไป แนะนำให้บริโภคคอลลาเจนประมาณ 10-20 กรัมต่อวัน เพื่อประสิทธิภาพสูงสุด อย่างไรก็ตาม ปริมาณที่เหมาะสมอาจแตกต่างกันไปตามน้ำหนักตัว ระดับการออกกำลังกาย และเป้าหมายสุขภาพของแต่ละบุคคล ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการเพื่อกำหนดปริมาณที่เหมาะสมสำหรับคุณ
• อาหารเสริมเสริมพลัง เวย์โปรตีน ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อเมื่อใช้คู่กับคอลลาเจน โดยเวย์โปรตีนจะช่วยในการซ่อมแซมและสร้างกล้ามเนื้อใหม่ ในขณะที่คอลลาเจนช่วยเสริมความแข็งแรงของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน กรดอะมิโน (Amino Acids) โดยเฉพาะกรดอะมิโนจำเป็น และกรดอะมิโน BCAAs ช่วยสนับสนุนการเจริญเติบโตของเนื้อเยื่อ ลดอาการเมื่อยล้า และเพิ่มประสิทธิภาพในการฟื้นตัวหลังการออกกำลังกาย

 

ท่าออกกำลังกายที่ช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน

การออกกำลังกายมีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นกระบวนการสร้างคอลลาเจนในร่างกาย โดยช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของกระดูก ข้อต่อ และผิวพรรณอย่างมีประสิทธิภาพ ท่าออกกำลังกายที่เหมาะสมไม่เพียงแค่ช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้กับร่างกายเท่านั้น แต่ยังช่วยส่งเสริมการฟื้นฟูและการสร้างเนื้อเยื่อใหม่ที่เกี่ยวข้องกับคอลลาเจน ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการรักษาสุขภาพและความอ่อนเยาว์ของร่างกายในระยะยาว

ท่าสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและกระดูก

1. สควอช (Squats): ช่วยเสริมความแข็งแรงของขาและเข่า โดยการกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในเอ็นและกระดูกอ่อนรอบข้อเข่า นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มมวลกระดูกในส่วนขาและสะโพก ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างมากในการป้องกันโรคกระดูกพรุน
2. แพลงก์ (Plank): ช่วยกระตุ้นกล้ามเนื้อแกนกลางลำตัวและสร้างความมั่นคงให้กับกระดูกสันหลัง ท่านี้ยังช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหน้าท้อง หลัง และไหล่ ซึ่งส่งผลให้เกิดการกระตุ้นการผลิตคอลลาเจนในเนื้อเยื่อเกี่ยวพันบริเวณเหล่านี้

ท่าที่ช่วยเสริมความยืดหยุ่นของเนื้อเยื่อ

1. โยคะท่าโค้งหลัง (Cobra Stretch): ช่วยเปิดไหล่และเพิ่มความยืดหยุ่นของกระดูกสันหลัง ท่านี้ยังช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดไปยังผิวหนังบริเวณหลังและไหล่ ส่งผลให้เกิดการฟื้นฟูและการสร้างคอลลาเจนในบริเวณดังกล่าว นอกจากนี้ยังช่วยลดความตึงของกล้ามเนื้อหลังส่วนล่าง ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของอาการปวดหลัง
2. ยืดขาแบบแฮมสตริง (Hamstring Stretch): ช่วยกระตุ้นความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อขาหลัง พร้อมทั้งส่งเสริมการสร้างคอลลาเจนในเอ็นและพังผืดบริเวณต้นขาด้านหลัง การยืดกล้ามเนื้อแฮมสตริงอย่างสม่ำเสมอยังช่วยป้องกันการบาดเจ็บและเพิ่มประสิทธิภาพในการเคลื่อนไหวของขา

ท่าที่ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต

1. กระโดดเชือก (Jump Rope): ช่วยเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจและการไหลเวียนโลหิต ทำให้สารอาหารและออกซิเจนไปเลี้ยงเนื้อเยื่อได้ดีขึ้น นอกจากนี้ การกระโดดเชือกยังเป็นการออกกำลังกายแบบแรงกระแทกต่ำที่ช่วยกระตุ้นการสร้างมวลกระดูกและคอลลาเจนในข้อต่อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริเวณข้อเท้าและเข่า
2. ยืดกล้ามเนื้อ (Stretching): ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อและผิวหนัง พร้อมส่งเสริมการผลิตคอลลาเจน การยืดกล้ามเนื้ออย่างถูกวิธีและสม่ำเสมอยังช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดไปยังเนื้อเยื่อต่างๆ ส่งผลให้เกิดการฟื้นฟูและการสร้างคอลลาเจนในเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน เอ็น และพังผืดทั่วร่างกาย

เคล็ดลับเพิ่มเติม

• ดื่มน้ำมากพอ: น้ำช่วยสนับสนุนการไหลเวียนโลหิตและการผลิตคอลลาเจน
• เสริมสารอาหาร: รับประทานอาหารที่มีวิตามิน C, สังกะสี และโปรตีนสูง เช่น ปลา ผักใบเขียว และผลไม้รสเปรี้ยว
• พักผ่อนเพียงพอ: การพักผ่อนช่วยให้ร่างกายซ่อมแซมตัวเองและผลิตคอลลาเจนได้ดีขึ้น
• รับประทานร่วมกับอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น ไข่ขาว เนื้อปลา หรือถั่ว

 

คอลลาเจนที่เหมาะสำหรับคนรักการออกกำลังกาย

คนที่รักการออกกำลังกายต้องการการสนับสนุนร่างกายเพิ่มเติมเพื่อช่วยซ่อมแซมกล้ามเนื้อ กระดูก และข้อต่อหลังการใช้งานหนัก การเลือกคอลลาเจนที่เหมาะสมสามารถช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงและฟื้นฟูร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีข้อควรพิจารณาดังนี้

ประเภทของคอลลาเจน

คอลลาเจนมีหลายประเภท แต่สำหรับผู้ที่ออกกำลังกาย ควรเลือกประเภทที่เหมาะกับกล้ามเนื้อ ข้อต่อ และกระดูก

• คอลลาเจนชนิดที่ 1 (Type I): เหมาะสำหรับเสริมสร้างผิวหนัง เอ็น และกระดูก
• คอลลาเจนชนิดที่ 2 (Type II): เหมาะสำหรับข้อต่อและกระดูกอ่อน
• คอลลาเจนชนิดที่ 3 (Type III): เสริมความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อและผิวหนัง

ชนิดของคอลลาเจนที่ควรเลือก

เลือกรูปแบบที่สะดวกต่อการบริโภคและร่างกายดูดซึมได้ง่าย

1. คอลลาเจนชนิดไฮโดรไลซ์ (Hydrolyzed Collagen): ดูดซึมง่ายและให้ผลเร็ว
2. คอลลาเจนชนิดเปปไทด์ (Collagen Peptides): เหมาะสำหรับการฟื้นฟูหลังการออกกำลังกาย
3. แบบผง: ชงดื่มง่าย สามารถผสมกับสมูทตี้หรือโปรตีนเชค
4. แบบเม็ดหรือแคปซูล: เหมาะสำหรับคนที่ต้องการความสะดวก

ส่วนผสมเพิ่มเติมสำหรับคนออกกำลังกาย

เลือกคอลลาเจนที่มีส่วนผสมเสริม เพื่อสนับสนุนร่างกาย

• วิตามินซี: ช่วยกระตุ้นการผลิตคอลลาเจนในร่างกาย
• กรดไฮยาลูโรนิก (Hyaluronic Acid): เสริมความชุ่มชื้นและเพิ่มความยืดหยุ่นของข้อต่อ
• แมกนีเซียมและสังกะสี: ช่วยซ่อมแซมกล้ามเนื้อและข้อต่อ
• กลูโคซามีนและคอนดรอยติน (Glucosamine & Chondroitin): เสริมสร้างกระดูกอ่อนและลดการอักเสบในข้อต่อ

คำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ

• เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีแหล่งคอลลาเจนจากปลา: เนื่องจากมีคุณภาพสูงและดูดซึมง่าย
• ตรวจสอบส่วนผสมเพิ่มเติม: เช่น วิตามินซีและกรดไฮยาลูรอนิกที่ช่วยเสริมการทำงานของคอลลาเจน

อาหารเสริมที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ

• กรดอะมิโน: เช่น L-arginine ที่ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อ
• โพรไบโอติกส์: ช่วยดูแลระบบย่อยอาหารและการดูดซึมสารอาหาร

 

การบริโภค คอลลาเจนและการออกกำลังกาย เป็นวิธีที่ช่วยฟื้นฟูและเสริมสร้างร่างกายได้อย่างดี คอลลาเจนช่วยลดอาการเจ็บปวดข้อต่อ เสริมสร้างกล้ามเนื้อ และเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิว การออกกำลังกายที่เหมาะสมช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในร่างกาย เช่น การทำสควอช แพลงก์ หรือการยืดกล้ามเนื้อ รวมถึงการกินคอลลาเจนและดีท็อกซ์ ยังเป็นเทคนิคเพิ่มประสิทธิภาพฟื้นฟูร่างกายและผิวได้ด้วย ดังนั้น การเลือกคอลลาเจนที่เหมาะสมและการเสริมด้วยอาหารที่มีสารอาหารสำคัญจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของการออกกำลังกายและสุขภาพโดยรวมได้อย่างชัดเจน การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอและเสริมด้วยโภชนาการที่เหมาะสม ทั้งยังช่วยให้ร่างกายผลิตคอลลาเจน คงความแข็งแรงของผิวและข้อต่อได้ในระยะยาว!

 

คำถามที่พบบ่อย

1. คอลลาเจนช่วยการออกกำลังกายอย่างไร?

คอลลาเจนมีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนการออกกำลังกาย โดยช่วยฟื้นฟูเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่อาจได้รับความเสียหายระหว่างการออกกำลังกาย นอกจากนี้ยังช่วยลดอาการเจ็บปวดข้อต่อที่อาจเกิดขึ้นจากการออกกำลังกายหนัก และยังมีส่วนช่วยในการเสริมสร้างและซ่อมแซมกล้ามเนื้อหลังการออกกำลังกาย

2. ช่วงเวลาที่เหมาะสมในการกินคอลลาเจนคือเมื่อไร?

ช่วงเวลาที่เหมาะสมที่สุดในการรับประทานคอลลาเจนคือ หลังการออกกำลังกายภายใน 30 นาที เนื่องจากในช่วงเวลานี้ร่างกายอยู่ในสภาวะที่พร้อมดูดซึมสารอาหารได้ดีที่สุด การรับประทานคอลลาเจนในช่วงนี้จะช่วยเสริมกระบวนการฟื้นฟูร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งในแง่ของการซ่อมแซมกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อที่อาจได้รับความเสียหายระหว่างการออกกำลังกาย

3. ควรเลือกคอลลาเจนแบบไหนสำหรับคนออกกำลังกาย?

สำหรับคนที่ออกกำลังกายเป็นประจำ ควรเลือกคอลลาเจนชนิดไฮโดรไลซ์ (Hydrolyzed Collagen) หรือคอลลาเจนเปปไทด์ (Collagen Peptides) เนื่องจากคอลลาเจนทั้งสองชนิดนี้ผ่านกระบวนการย่อยให้มีโมเลกุลขนาดเล็ก ทำให้ร่างกายสามารถดูดซึมได้ง่ายและรวดเร็ว นอกจากนี้ ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีการเสริมวิตามินซีด้วย สำหรับนักกีฬาหรือผู้ที่ออกกำลังกายหนัก พิจารณาเลือกคอลลาเจนที่มีส่วนผสมของกรดอะมิโนจำเพาะ ซึ่งช่วยในการฟื้นฟูและเสริมสร้างกล้ามเนื้อได้ดียิ่งขึ้น

4. การออกกำลังกายแบบใดช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน?

การออกกำลังกายหลายรูปแบบสามารถช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในร่างกายได้ ตัวอย่างเช่น การสควอช (Squats) ซึ่งเป็นการออกกำลังกายแบบใช้น้ำหนักตัวที่ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อขาและแกนกลางลำตัว การทำแพลงก์ (Planks) ซึ่งช่วยเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหน้าท้องและหลัง และโยคะ ซึ่งช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นและความแข็งแรงของกล้ามเนื้อทั่วร่างกาย

---

อ้างอิง

• Jo Woodhurst, “How Collagen Can Supercharge Your Training and Recovery,” Ancientandbrave, November 16, 2024, https://ancientandbrave.earth/blogs/news/how-collagen-can-supercharge-your-training-and-recovery
• “How Collagen Can Help You Post-Workout,” Vitalproteins, November 18, 2023, https://www.vitalproteins.co.uk/recipes/lifestyle/how-collagen-can-help-you-post-workout/
• ISSA, “The Truth about Using Collagen Supplements for Fitness,” Issaonline, October 04, 2019, https://www.issaonline.com/blog/post/the-truth-about-using-collagen-supplements-for-fitness